GPS uyduları sayesinde büyük depremler önceden tespit edilebilir

Büyük depremler 2 saat öncesinden tespit edilebilir
Teknolojik kısıtlamalar var
Yorumlar

Metin Akpınar

Teknoloji Editörü

GPS uyduları sayesinde büyük depremler önceden tespit edilebilir — Depremlerin nerede ve tam olarak ne zaman olacağını kesin bir şekilde önceden tahmin etmek imkânsız olsa da birkaç dakikalık erken uyarılar bile binlerce kişinin hayatını kurtarabilir. Yapılan yeni çalışmada bir depremlerin tespitindeki son derece önemli eksik parçanın tespiti bir devrimin fitilini ateşleyebilir. Sismologlar tarafından yürütülen çalışmada özellikle büyük depremlerin, **GPS uyduları** sayesinde **önceden tespit** edilebileceği ortaya kondu.

Büyük depremler 2 saat öncesinden tespit edilebilir

Çalışmayı yürüten sismologlar olan Quentin Bletery ve Jean-Mathieu Nocquet, eğer haklılarsa depremleri gerçekleşmeden birkaç saat önce GPS ölçümleri yoluyla tespit etmek mümkün olabilir. Beletery, yaptığı açıklamada "Kavramsal olarak, bu size bunu yapmanın mümkün olduğunu söylüyor. Bu büyük bir adım” diyor.

Science dergisinde yayınlanan çalışmada 7.0 veya daha yüksek olan depremlerin bilinen yerlerinin etrafında bulunan GPS istasyonlarının, ilgili depremden önceki 48 saat içindeki verileri incelendi. Araştırmacılar, bir depremden önceki son iki saat içinde, yer hareketinin genellikle beklenen hareketle aynı hizaya gelmeye başladığını buldular. Deprem zamanı yaklaştıkça bu hizalanmanın yoğunlaştığı görüldü. Araştırmacıların amacı, büyük depremlerin parmak izi olan öncüleri tespit edebilmek. Ve bu hareketler, uzun zamandır aranılan öncüler olabilir.

Araştırmacılar son birkaç yıl içinde 7.0 büyüklüğününüzerindeki 90 depremin merkez üslerini çevreleyen coğrafi alanlar için hassas GPS verileri elde etti ve inceledi. Tektonik plakalar arasında, üzerlerindeki toprağın ölçülebilir, yatay bir yönde hareket etmesine neden olan bir kayma modeli kesin bir şekilde gözlemlendi.

Teknolojik kısıtlamalar var

Her ne kadar GPS verileri 7.0 ve üzeri depremlerden önceki plaka hareketlerini tespit edebiliyor olsa da sismologlar bunu depremleri tahmin etmenin bir aracına dönüştürmekten çok uzaklar. Çünkü günümüzün aletleri bu hareketi önceden tespit edebilecek kadar iyi değil. Araştırmacılar, bir depremin öncüsünü tespit edebilmek için mevcut ekipmanın 50 kat daha hassas olması gerektiğini söylüyor.

Bu büyük bir teknolojik boşluk ve henüz bunu yapabilecek teknolojiye sahip değiliz. Ancak, daha fazla GPS istasyonu eklemek yardımcı olabilir. Bu çalışma, hassas bir GPS gözlem sistemine dayalı güvenilir bir deprem sisteminin tasarlanabileceğini gösteriyor. Öte yandan Bürgmann, büyük depremlerin tümü ya da en azından çoğu için böyle bir öncülün var olduğunu kanıtlamak için daha fazla çalışma yapılması gerektiğini belirtiyor. Bürgmann ayrıca, münferit olayların günün her saati ölçülebilmesi için GPS teknolojisinde bazı iyileştirmeler yapılması gerektiğini de sözlerine ekliyor.

Kaynakça https://www.space.com/earthquake-prediction-gps-satellite-data https://phys.org/news/2023-07-gps-earthquake-predictor.html