Şimdiye kadarki en büyük kara delik keşfedildi

Yenilikçi bir gözlem tekniği
Güneş'ten 30 milyar kat büyük ultra kütleli bir kara delik
Yorumlar

Metin Akpınar

Teknoloji Editörü

ultra kütleli kara delik — Gökbilimcilerden oluşan bir ekip, yerçekimsel merceklenme adı verilen bir olgudan yararlanarak şimdiye kadar bulunan en büyük kara deliklerden birini keşfetti. **Abell 1201** galaksi kümesinde bulunan bu kara delik, bildiğimiz tüm kara deliklerden çok daha büyük. Öyle ki **30 milyar Güneş** ile aynı kütleye sahip olduğu tahmin ediliyor.

Yenilikçi bir gözlem tekniği

Birleşik Krallık'taki Durham Üniversitesi liderliğindeki ekip, ön plandaki bir galaksinin daha uzaktaki bir nesneden gelen ışığı bükerek büyüttüğü yerçekimsel/kütleçekimsel mercekleme ve DiRAC HPC tesisindeki süper bilgisayar simülasyonlarını kullanarak ışığın Dünya'dan 2 milyar ışıkyılı uzaklıktaki galaksinin içindeki bir kara delik tarafından nasıl büküldüğünü yakından inceledi. Kütleçekimsel merceklenme olarak bilinen bu etki, kütleçekiminin aşırı büyük nesnelerin etrafındaki ışığı bükmesiyle oluşuyor. Doğanın kendi teleskopu olarak bilinen bu olay, astronomların insan yapımı teleskoplarla düzgün bir şekilde görülemeyecek kadar uzaktaki nesneleri incelemesini sağlıyor.

Güneş'ten 30 milyar kat büyük ultra kütleli bir kara delik

Abell 1201 — Yapılan hesaplamalar soncunda Güneş'imizin kütlesinin 30 milyar katından fazla büyük olan **ultra kütleli bir kara delik** keşfedildi. Bu kara delik, diğer keşfedilen dev süper kütleli karadeliklerden milyarlarca kat daha büyük.

Ekip, Hubble Uzay Teleskobu tarafından çekilen bir dizi görüntüde ön plandaki nesnenin büyütülmesini analiz ederek kara deliğin boyutuna ulaştı. Bilim insanları sofistike bilgisayar modellemeleri kullanarak kara deliğin bulunduğu ön plandaki galaksinin etrafında ışığın ne kadar büküldüğünü simüle edebildiler.

Normalde karadelikler etraflarındaki diskte topladıkları malzemelerin yaydıkları ışınlar vasıtasıyla tespit ediliyor. Ancak evrende çok aktif olmayan kara deliklerinde olduğu biliniyor. Bu kara deliklerden çok fazla ışık yayılmadığı için mevut yöntemlerle onları tespit etmek mümkün olmuyor. Fakat gökbilimciler kütleçekimsel mercekleme ile bu kısıtlamayı aşmayı başardı. Dolayısıyla Abell 1201 galaksi kümesinin galaksilerinden birinde bulunan kara delik, bu teknik kullanılarak keşfedilen ilk kara delik olma unvanına sahip. Keşfin nasıl yapıldığı aşağıdaki videdan izleyebilirsiniz.