Şimdiye kadarki en uzak “süper kütleli” kara delik keşfedildi

Gözlemlenen en uzak süper kütleli kara delik
James Webb olmadan gözlemlemek imkansızdı
Yorumlar

Metin Akpınar

Teknoloji Editörü

Şimdiye kadarki en uzak “süper kütleli” kara delik keşfedildi — **James Webb Uzay Teleskobu** (JWST), faaliyete başladığından bu yana bilim insanlarına teorik olarak var olmaması gereken antik galaksiler gibi başka türlü keşfedemeyecekleri gök cisimlerini keşfetme imkânı sağladı. JWST şimdi ise **CEERS** (Cosmic Evolution Early Release Science) araştırmasının bir parçası olarak bugüne kadar gördüğümüz **en uzak aktif süper kütleli kara deliği keşfetti.**

Gözlemlenen en uzak süper kütleli kara delik

Bilim insanları James Webb'in yakaladığı yakın ve orta kızılötesi görüntüler sayesinde araştırmacılar, CEERS 1019 adının verildiği galakside süper kütleli bir kara delik bulmayı başardı. Ayrıca kara deliğin Büyük Patlama'dan sadece 570 milyon yıl sonra var olduğunu ve yaklaşık 9 milyon Güneş kütlesinde olduğunu tespit edebildi. Buna ek olarak, teleskop tarafından sağlanan veriler, kara deliğin çok fazla gaz yediği ve yeni yıldızlar ürettiği sonucuna varılmasını sağladı.

New York'taki Rochester Teknoloji Enstitüsü'nden CEERS ekip üyesi Jeyhan Kartaltepe, "Bir galaksi birleşmesi, CEERS 1019’un kara deliğindeki hareketliliğin körüklenmesinden kısmen sorumlu olabilir ve bu da yıldız oluşumunun artmasına yol açmış olabilir" dedi

James Webb olmadan gözlemlemek imkansızdı

CEERS ekibi aynı zamanda çalışma kapsamında iki eski ve küçük kara delik daha buldu. CEERS 746 kara deliğinin Büyük Patlama'dan 1 milyar yıl sonra, CEERS 2782 kara deliğinin ise 1,1 milyar yıl sonra ortaya çıktığı belirtildi. Diğer araçlarla bakıldığında bu kara delikler sıradan yıldız oluşturan galaksiler olarak görünüyor. Gökbilimciler şu anda James Webb'in verilerini kullanarak bulunan diğer kara delikleri de gözden geçiriyorlar, bu nedenle CEERS 1019 rekoru er ya da geç kırılacaktır.

Öte yandan bilim insanları bu kara deliğin evrenin başlangıcından bu kadar kısa bir süre sonra nasıl oluştuğunu açıklamakta hâlâ zorlanıyorlar. Ancak gelecekte, Webb'in verileri bilim insanlarına erken kara deliklerin nasıl oluştuğunu anlayabilmek için ihtiyaç duydukları bilgiyi verebilir.

Kaynakça https://www.engadget.com/james-webb-telescope-captures-the-most-distant-active-supermassive-black-hole-yet-150244921.html https://www.nasa.gov/feature/goddard/2023/webb-detects-most-distant-active-supermassive-black-hole-to-date/